Avrupa’da “Süper Sperm Donörleri” Endişesi
Fransa, Macaristan, Hollanda ve İspanya’nın desteğiyle yükselen bir girişim, özellikle “süper sperm donörü” olarak adlandırılan ve yüzlerce çocuğun biyolojik babası olabilecek kişilere yönelik endişeleri artırıyor. Ulusal düzeyde yasal sınırlamalar bulunmasına rağmen, henüz bağlayıcı bir uluslararası düzenleme mevcut değil.
550’den Fazla Çocuğun Babası Olan Donörler
Bazı ticari sperm bankaları, donör başına 75 aileyle sınırlı gönüllü kotalar belirlerken, bazı kuruluşlarda herhangi bir sınır bulunmuyor. Bu durum, bir donörden 100’den fazla genetik kardeşin doğmasına yol açabiliyor. Öne çıkan isimler arasında 550’den fazla çocuğun babası olduğundan şüphelenilen bir donör ve 100’den fazla çocuğa spermlerini bağışladığı iddia edilen Telegram CEO’su Paul Durov bulunuyor.
Euronews’un haberine göre, İsveç Sağlık Bakanı Acko Ankarberg Johansson, bu durumun sadece etik açıdan değil, aynı zamanda psikososyal sorunlar yarattığının altını çizdi ve donörler ile donörlerden doğan çocuklar üzerindeki etkilerin artık göz ardı edilemeyeceğini belirtti.
Yakın zamanda, nadir görülen ve kanserle ilişkilendirilen bir genetik mutasyon taşıyan Hollandali başka bir donörün sperminin en az 52 hamilelikte kullanıldığı ve bazılarında kanser teşhisi konulduğu ortaya çıktı. Bu olay, sınırlama taleplerini yeniden gündeme getirdi.
Önceki bir toplantıda Yunanistan’da tartışılan öneride ise, düşen doğurganlık oranları, ileri yaşta aile kurma eğilimi ve demografik baskının artması nedeniyle donör sayısının daha etkin bir şekilde kontrol altında tutulması gerektiği vurgulandı.
“70’ten Fazla Üvey Kardeş Kabul Edilemez”
Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, bu sistemin ancak sınır ötesi kapsamlı bir kayıt mekanizmasıyla işleyebileceğini belirtti. Vandenbroucke, “Avrupa genelinde bir kota belirlenmeli ve bu, ortak bir veri tabanıyla desteklenmeli. 70’ten fazla üvey kardeşi olduğunu öğrenen bir çocuk için bu etik dışı ve ciddi bir risk teşkil eder” dedi.
Avrupa Komisyonu ise öneriye temkinli yaklaşıyor. Komisyon, insan kaynaklı maddeler yönetmeliği üzerinden değerlendirme yapılması gerektiğini savunuyor. Yetkili Sandra Gallina, konunun tekrar eden bir endişe kaynağı olduğunu belirtirken, donör başına çocuk sayısının düzenlenmesinin ulusal düzeydeki otoritelerin sorumluluğunda olduğunu hatırlattı.
Gallina, Komisyon’un İsveç ve Belçika’nın çağrısı üzerine Avrupa İnsan Üremesi ve Embriyoloji Derneği (ESHRE) ile bir değerlendirme toplantısı düzenleme kararı aldığını duyurdu.
